Ηρωδιανός

Όνομα ιστορικών προσώπων. 1. Δάσκαλος της ρητορικής (2ος αι. π.Χ.). Ήταν συγγραφέας της πραγματείας Περί σχημάτων. Το έργο εκδόθηκε από τον Σπένγκελ στη συλλογή Έλληνες ρήτορες, χωρισμένο σε τρία άνισα μέρη. Στο πρώτο γίνεται λόγος για τα εν λέξει σχήματα και αναφέρονται οκτώ περιπτώσεις, που προέρχονται από την εναλλαγή των λέξεων ως προς την κατάταξή τους στον λόγο. Γίνεται επίσης διάκριση μεταξύ σχήματος και σολοικισμού. Στο δεύτερο μέρος καθορίζονται εννέα σχήματα διανοίας, ταξινομημένα σε δύο κατηγορίες, της επίτασης και της έκλυσης, δηλαδή της χαλαρότητας. Το τρίτο μέρος μελετά τα εν τω λόγω παρακολουθούντατα σχήματα, που αναφέρονται στη γενική δομή του λόγου. Σύμφωνα με τον Η., σχήμα ονομάζεται η κατάλληλη τοποθέτηση της λέξης ή του λόγου, που απέχει από τον συνηθισμένο άτεχνο εκφραστικό τρόπο. Τα παραδείγματα του κειμένου προέρχονται από τον Όμηρο, τον Αισχίνη και τον Δημοσθένη. 2. Αίλιος (2ος αι. μ.Χ.). Γραμματικός. Ήταν γιος του περίφημου γραμματικού Απολλώνιου του Δύσκολου και μαθητής του. Ήταν μέλος του μουσείου της Αλεξάνδρειας. Πήγε στη Ρώμη, όπου τιμήθηκε από τον αυτοκράτορα Μάρκο Αυρήλιο· εκείνος τον πήρε ως δάσκαλό του και τον παρακίνησε να γράψει το έργο του Καθολική προσωδία σε 21 βιβλία. Αργότερα το συμπλήρωσε με το έργο Περί της ομηρικής και της αττικής προσωδίας. Το σύγγραμμα αυτό πραγματευόταν τους τόνους, τους χρόνους και τα πνεύματα καθώς και άλλα γραμματικά στοιχεία της ελληνικής. Σώθηκαν επιτομές του καθώς και η πραγματεία Περί μονήρους λέξεως. Από τα άλλα έργα του –Περί ορθογραφίας, Περί ονομάτων, Περί κλίσεως ονομάτων, Περί ρημάτων, Περί συζυγιών, Περί αντωνυμιών, Περί επιρρημάτων, Περί σχημάτων, Περί παρωνύμων, Περί μονοσυλλάβων κ.ά.– έχουν διασωθεί μόνο περικοπές και διασκευές. 3. Ιστορικός από τη Συρία (Αντιόχεια 3ος αι. μ.Χ.). Το έργο του επιγράφεται Της μετά Μάρκον βασιλείας ιστοριών βιβλία η’ καιπεριλαμβάνει τα γεγονότα από τον θάνατο του Μάρκου Αυρήλιου (180 μ.Χ.) μέχρι την άνοδο στον θρόνο του Γορδιανού Γ’ (238 μ.Χ.). Στερείται όμως ιστορικής κρίσης και αποτελεί ψυχρή απομίμηση των αρχαίων προτύπων. Ο Η. δεν φαίνεται να αντλεί μόνο από προφορικές πηγές, όπως o ίδιος ισχυρίζεται, αλλά ίσως από τον Δίωνα και από κάποια λατινική πηγή. 4. Βυζαντινός στρατηγός (6ος αι. μ.Χ.). Έλαβε μέρος στην εκστρατεία του στρατηγού Βελισάριου εναντίον των Γότθων της Ιταλίας (536) και στην επίθεση εναντίον της Νάπολης· διορίστηκε μάλιστα φρούραρχος της πόλης μετά την κατάληψή της. Συμμετείχε στις επιχειρήσεις εναντίον των Γότθων, που πολιορκούσαν την πόλη Αρίμινο, και στις επιχειρήσεις για την κατάληψη της Ραβένα. Στη συνέχεια γύρισε στην Κωνσταντινούπολη με τον Βελισάριο, που κρατούσε αιχμαλώτους τον Γότθο ηγεμόνα και πολλούς επισήμους. Το 544 πήρε εντολή να σπεύσει για ενίσχυση της πολιορκούμενης Νάπολης, αλλά δυνατή τρικυμία έριξε τα πλοία στην ακτή όπου είχαν στρατοπεδεύσει οι εχθροί, με αποτέλεσμα να σκοτωθούν πολλοί και να πιαστούν αιχμάλωτοι οι υπόλοιποι, εκτός από τον Η. και μερικούς άλλους. Το 546 πολιορκήθηκε από τους Γότθους και αιχμαλωτίστηκε.